Kontak Doğaçlama (CI) Prensipleri
Bireylerin kendi bedenlerini, özgür hareketleri, kendilerine özgü danslarını keşfetmesine, geliştirmesine ve dans partnerleriyle paylaşmasına yardımcı yöntem ve araçlar.
Kendini – nefesini, fiziksel durum ve ihtiyaçlarını hissetme, an be an takip edebilme
Eşini – yönlendirilme ve yönlendirme halinde kendi kişisel yönelimlerini algılama, kontrol etme ve edilme konusunda farkındalık geliştirme
Birlikte –
Tek bir temas/kontak noktasını bulabilme
Kontak noktası aracılığı ile net iletişimde kalma
Kontak noktası sürekli yer değiştirdiğinde (dönen ya da kayan nokta) iletişimi devam ettirebilme
Kontak kurma, kontağı koparma – eşle buluşma, dansı geliştirme ve bitiriş/ayrılış anlarında dikkat noktaları
Dans boyunca karşılaşılan beklenmedik durumlarda akışta kalabilmek için “EVET” ya da “HAYIR” diyebilme
“EVET” veya “HAYIR”ın hareket ve devinime tercümesi ve yorumlanması
Sözlü paylaşımlar, geri bildirimler
Kişinin kendi bedeni –
Sınırlarının keşfi (beden bütünlüğünün duyumsanması, ihtiyaç ve tercihlerinin tanımlanması; güç, esneklik ve cesaret, açıklık, hassaslık gibi unsurlarının irdelenmesi…)
Cilt, kas ve kemiklerin duyumsanması; özelliklerinin ve işlevlerinin değerlendirilmesi
Merkezi güçlendirme, gücü merkezden ve yerle olan ilişkiden alma
Kol ve backaların özgür hareketi, otonom eklem hareketleri
Omurga hareketleri, bedenin aksı, baş – kuyruk sokumu arası bağlantılar
Uzama/uzanmalar, kapanma/bükülmeler
Gelişimsel aşamalarının (kıvrılma, gerinme, sürünme, emekleme, kalkma, yürüme…) anatomi ve fizyoloji açısından anımsanması
Farklı beden bölümlerinin harekete yön vermesi, bedeni mekanda ilerletmesi
Yerle olan ilişki – ağırlığı bırakabilmek, hareket halindeyken bile köklenmek, teslim olmak
Bedenin 360 derece farkındalığı ve kullanımı
İtme ve çekmeler
Spiraller, üçgenler
Eşin bedeni –
Bağlantı kurma; dinleme, okuma, temas kurma
Birlikte devinmenin yollarını bulmak – nefes uyumu, enerjik olarak dengelenme, hareket akışı ve uyumun devamlılığı
Destek vermek, destek almak – eşle ağırlık paylaşımları : yatay (baş, omuz ve merkezden) , dikey (ayakta destek noktaları, yerde kas kütleleri üzerinden)
Bedendeki destek noktaları : başın üstü, sırt ve omuzlar, kalçalar, üst bacaklardan geçen sürekli hareketler
Eşinin devinmesi için kendi bedeninde/bedeninle yüzey sağlamak
Birlikte devinmenin yollarını bulmak: fizik kuralları, momentum ile ilişki : eforsuz kaldırmalar, taşımalar , kayış, dönüş ve yuvarlanmalar.
Spontanlık – şimdi ve burada olabilme, her an gelişebilecek yeni durumlara adapte olabilme, yönetebilme, yönlendirebilme
Beden zihin uyumu – fiziksel olarak algılananlar ile düşünsel olarak planlanan ve öngörülen hallerin, dıştan gelen etkilerin sürekli iletişim halinde olması ve birbirini dönüştürmesi
Mekan algısı – 360 derece algılama ve tepki verme yetisinin geliştirilmesi
Odaklanma – Farklı odaklanmaların kurulan/acak ilişkilere, mekanda ilerleme ve devinime etkileri
Zaman algısı – Anda, şimdi ve burada kalarak yavaşlık, çabukluk gibi kavramların relatif olarak algılanışı ve akışta kalma hali
Kontak Doğaçlama’da formun, dansın kendini ortaya çıkarmasına alan açacak, hazır verilen beceriler değil, kişinin kendi dansını keşfedebilmesi ve geliştirilebilmesi için prensipler vardır.
Herkesin herkesten öğreneceği ve herkese öğreteceği birşey vardır prensibine dayanır. Eğitmenler temel fiziksel egzersizleri “paylaşır”, dans ve dansçıların kapasiteleri tüm katılımcılar tarafından keşfedilir, yaratılır ve geliştirilir.
Bu dans, kendi kendine öğrenmeyi önerdiği ve geliştirdiği için bireylerin özgüven, araştırma, kendini geliştirmeye devam etme isteklerini sadece dans alanında değil hayatlarının diğer alanlarında da destekler.
Yönlendirilmiş kısa bir ısınma, bir odak noktasının hatırlatılması ile başlayan CI Jam’ler herkesin dilediği gibi dans ettiği, mekanı beden ve hareketlerini paylaştığı, birbirini izlediği, dinlediği ve bu şekilde birbiriyle enformal yollarla bilgi alış verişine devam ettiği dans buluşmalarıdır. Hareketler aracılığıyla fiziksel diyalogların, dans sohbetlerinin yer aldığı toplantılardır.
Katılımcılara dans formunu, fikirlerini, kendi Kontak Doğaçlama dağarcıklarını geliştirmeleri adına zaman ve alan açmayı hedefleyen Jam sessionlar aynı zamanda dansa, araştırmaya açık kişilerin bir topluluk/komünite oluşturmaları ve birbirlerini her alanda desteklemeleri için de değerli buluşma ortamlarıdır. Dans alanında paylaşılanlar, dansın doğası gereği bireylerin birlikte sözel ve hayata dair paylaşımlara da devam etme isteğini uyandırır. Kontak Doğaçlama atölyelerinde de önemle yer alan sözel paylaşım zamanları, jam sonrası sosyal paylaşımlara da yansır.
Bu dansın ve jam buluşmalarının en önemli ve değerli özelliği ise her beden yapısı, şekli ve kapasitesinden insanları bir araya getirmesi, birleştirmesi, buluşturması ve eşit görmesidir.
Kontak Doğaçlama eğitimleri, herkesin herkesten öğreneceği ve herkesin herkese öğreteceği şeyler olduğuna inançla ve hierarşik öğrenme karşıtı yaklaşımıyla yaratıcıları ve geliştiricileri tarafından bir sertifika sistemine karşı; eğitmenlerinin kendi sorumluluk anlayışlarına güvenerek süregelmiştir.
Dünya’da 1970’lerden bu yana dans ve spor disiplinlerden gelen ancak meditasyon, uzak doğu dövüş sanatları, beden terapileri, psikoterapi alanında da eğitim almış, bu alanlarda da çalışmalar yapan eğitmenler Kontak Doğaçlama prensiplerini paylaşmak ve katılımcıların kendilerine güvenlerini ve araştırma heveslerini desteklemek amacıyla dersler vermektedir.
Steve Paxton tarafından 1970’lerde teknik dansların hiyerarşik yapısı, koreografların dikta eden işlevselliklerine karşı bir duruşla ortaya attığı ve yıllar içinde kendisi, öğrenci ve takipçisi olan meslektaşları tarafından geliştirilen Kontak Doğaçlama şu anda dünyanın dört bir yanında, farklı yaklaşımlardaki dersler, jam’ler, eğitmen paylaşımları ve festivallerle gelişmeye devam etmektedir.
Yazar: Defne Erdur